Babia Góra - fakty i ciekawostki

Poznajcie prawdziwe ciekawostki o Babiej Górze: babiogórskie rekordy: "naj-" i "numery jeden" oraz historyczne fakty związane ze zdobywaniem jej szczytu na przestrzeni wieków.

Rekordy Babiej Góry: wszystko to, co "naj"

Nie będziemy się w tym miejscu spierać czy widoki są najpiękniejsze, czy wschody słońca są tu najbardziej zjawiskowe, a pogoda najbardziej zmienna i nieprzewidywalna. Skoncentrujmy się na faktach!

Babia Góra - najwyższy szczyt?

Najwyższy szczyt Pasma Babiogórskiego, czyli Diablak (1725 m n.p.m.) to jednocześnie najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego, całej polskiej części Beskidów, Korony Polskich Beskidów oraz całego makroregionu Beskidów Zachodnich.

Najbardziej wybitny szczyt

Wybitność szczytu, czyli deniwelacja względna, określa wyniesienie masywu ponad otoczenie. Okazuje się, że Babia Góra jest najbardziej wybitnym szczytem w polskich Karpatach! Wyprzeda pod tym względem także polskie Tatry. Wśród polskich gór ustępuje pierwszeństwa jedynie Śnieżce w Sudetach.

Najwyżej położone źródło

Źródło Głodna Woda znajduje się na południowych stokach Diablaka, dokładnie 100 m poniżej szczytu (1625 m n.p.m.). To najwyżej położone źródło Masywu Babiej Góry, ale także całych Beskidów (Zachodnich i Wschodnich)! Jego nazwa pochodzi ponoć od tego, że wypicie tej wody zaostrza apetyt, powoduje, że stajemy się głodni. Woda w Głodnym Źródle nigdy nie zamarza, przez cały rok jej temperatura wynosi ok. 2-3 °C.

Babia Góra i "numery jeden": wszystko co pierwsze i wszyscy, którzy pierwsi

Pierwszy zdobywca Babiej Góry

Pierwszymi osobami, które na pewno dowiedziały szczyt Babiej Góry byli bezimienni lokalni mieszkańcy: pasterze, zielarki, a także zbójnicy i poszukiwacze skarbów. Niestety nie pozostawili oni po sobie żadnych relacji poza tajemniczymi znakami wykutymi przy babiogórskich jaskiniach, w tym np. data Anas Lachowic Zywca 1643 (jaskinia Słowikowa Studnia, Izdebczyska).

Pierwsza wycieczka turystyczna na Babią Górę

Pierwszą zorganizowaną wyprawą na szczyt Babiej Góry, która miała charakter typowo krajoznawczy (niezwiązany z badaniami naukowymi, działalnością zarobkową itp.) było uroczyste wejście na szczyt arcyksięcia Józefa Habsburga w 1806 r. Władcy Węgier towarzyszył cały orszak, a nawet orkiestra! To właśnie tę wizytę upamiętnia wielki kamienny obelisk na szczycie Diablaka.

Czy uda się Wam odnaleźć na obelisku miejsce, gdzie zaczepiona była skrzynia? W tej skrzyni w XIX w. znajdowała się księga pamiątkowa dla turystów odwiedzających szczyt.

Pierwszy Polak na szczycie Babiej Góry

Do niedawna uważano za niego Fryderyka Jowina Bończę Bystrzyckiego, który podobno zdobył szczyt w 1782 r. - obecnie jego relacja jest uważana za nierealną. Wobec tego za pierwszego polskiego zdobywcę Diablaka uważamy jednak Stanisława Staszica (patrz niżej).

Pierwszy, kto oglądał wschód słońca na Babiej Górze

Pierwszym człowiekiem, który na pewno oglądał wschód słońca na Babiej Górze, a w dodatku malowniczo go opisał był Stanisław Staszic. Działacz oświeceniowy, ale także naukowiec i przyrodnik spędził tu noc, a swoje doświadczenia przedstawił w dziele O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski wydanym w 1815 r.

Jakoby wschód słońca z Babiej Góry oglądał też w 1912 r. sam Lenin - nie jest to jednak informacja potwierdzona, a tablicę, która o tym przypominała zdemontowano. Dziś ślad tej opowieści znajdziecie... na pieczątce w schronisku Slana Voda (SK).

Pierwsza kobieta na szczycie Babiej Góry

Pierwszą znaną kobietą, która udokumentowała swoje wejście na szczyt Babiej Góry w 1855 r. była słynna polska taterniczka Maria Steczkowska. Opisała ona swoją wyprawę na łamach Tygodnika Ilustrowanego.

Pierwsze schronisko na Babiej Górze

Pomijając tymczasowy szałas dla arcyksięcia (patrz wyżej) oraz tzw. losertówkę (piaskowcową "kaplicę" która stała na szczycie przez 3 lata w połowie XIX w.) pierwsze prawdziwe schronisko w masywie Babiej Góry zbudowało niemieckie towarzystwo turystyczne Beskidenverein w latach 1904-1905 na południowych stokach Diablaka, na wysokości 1616 m n.p.m. Schronisko spłonęło w 1948 r. Jego ruiny znajdziemy przy zielonym szlaku Diablak - Polana Stańcowa.

Tylko o rok później powstało pierwsze polskie schronisko na Markowych Szczawinach - była to tzw. chata Hugona Zapałowicza wzniesiona w 1906 r. Dziś jej rekonstrukcję możecie zobaczyć w skansenie na Markowych Rówieńkach (10 min od parkingu w Zawoi Markowe).

Pierwsza ofiara Babiej Góry

Specyficzne (i często bardzo trudne) warunki panujące na grzbiecie Babiej Góry powodują, że niestety Królowa Beskidów zabrała wiele ludzkich istnień. Pierwszym udokumentowanym wypadkiem śmiertelnym na Babiej Górze była śmierć w zamieci śnieżnej żołnierza armii austro-węgierskiej Jakuba Sobeńki późną jesienią 1918 r.

Najgłośniejszą tragedią była natomiast śmierć 4 narciarzy z Andrychowa i Wadowic, którzy zamarzli na Babiej Górze 15 lutego 1935 r.

Ciekawostki o Babiej Górze: wszystko, czego być może jeszcze o niej nie wiecie

Byliście na Babiej Górze niezliczoną ilość razy, w zimie i w lecie, o świcie i o zachodzi słońca, zdobywaliście jej szczyt w różnych warunkach pogodowych i różnymi szlakami wiodącymi z różnych stron. Czy możliwe, że jeszcze czegoś o niej nie wiecie?

Pomnik Józefa Piłsudskiego na Babiej Górze?

Po śmierci marszałka na Babiej Górze (podobnie jak na innych karpackich szczytach) zapłonęły ogniska, pojawił się też plan budowy pomnika. Ostatecznie legioniści wyryli napis w jednej z naturalnych płyt skalnych na szczycie, a urna z ziemią z Babiej Góry znalazła się w grobie Józefa Piłsudskiego.

Katastrofy lotnicze na Babiej Górze

W czasie II wojny światowej na grzbiecie Babiej Góry (po północnej stronie Kępy) rozbił się niemiecki samolot transportowy - 2 z 3 członków załogi przeżyło wypadek. Resztki samolotu zostały wysadzone. Natomiast w 2013 r. niedaleko Perci Akademików rozbił się mały prywatny samolot lecący z Poznania do Bratysławy, zginęły 3 osoby.

Dlaczego chodzimy po słupkach granicznych?

Na czerwonym szlaku między Przełęczą Krowiarki a Gówniakiem spotkamy sporo granitowych słupków granicznych, które służą nam za stopnie. Dlaczego? Otóż w czasie II wojny światowej w tym miejscu przebiegała granica między Generalnym Gubernatorstwem (D) a Słowacją (S).

Inne nazwy Babiej Góry i Diablaka

Wyjątkowa góra nosi wiele imion: Kapryśnica i Matka Niepogód nawiązują do jej nieprzewidywalnego charakteru. Słowacy nazywają ją także Orawską Świętą Górą oraz Orawską Fudżijamą. Sam Diablak bywa też nazywany Diablym Zamkiem lub Diabelskim Zamczyskiem.

(ściana z kamieni na szczycie to jednak nie żaden "zamek" tylko celowo ułożony przez pracowników Babiogórskiego Parku Narodowego "wiatrochron").

Msze na Babiej Górze

Stół ołtarzowy na szczycie Diablak ustawili Słowacy i okazjonalnie organizują tu nabożeństwa. Natomiast polscy GOPR-owcy co roku w niedzielę w okolicy połowy września organizują mszę świętą GOPR-owską w intencji ratowników GOPR i miłośników Babiej Góry. Msza odprawiana jest przy figurce MB Królowej Babiej Góry znajdującej się w niszy skalnej po północnej stronie szczytu.

Czy na Sokolicy mieszkają sokoły?

Nie, nie mieszkają i zapewne nigdy nie mieszkały. Nazwa pierwszego szczytu, który napotykamy wspinając się na Babią Górę od strony Przełęczy Krowiarki/Lipnickiej... to pomyłka! Na skalistym urwisku Sokolicy gnieździły się orły, nie sokoły! No, ale przecież nie wszyscy jesteśmy ornitologami, każdy ma prawo do błędu.

Skąd się wziął Gówniak i Krowiarki?

Dokładnie stąd, co sugeruje jego nazwa! Może dziś trudno Wam w to uwierzyć, ale na południowych, łagodniejszych stokach Babiej Góry oraz na Przełęczy Krowiarki naprawdę niegdyś wypasano bydło! "Krowiarki" to dziewczyny pilnujące pasących się krów (które rzeczywiście pasły się na polanie oddzielajacej Pasmo Babiogórskie od Pasma Polic), a inna nazwa Gówniaka to "Wołowe Skałki" - czyli już wiemy, kto zostawiał TO, od czego wzięła się nazwa jednego ze szczytów masywu Babiej Góry.

Podsumowując: jeśli krowy i woły tu weszły... to Wy też dacie radę!

Ps. 1. Macie ochotę zdobyć szczyt Babiej Góry i osobiście poznać miejsca opisane w legendach? O tym jak się tu dostać piszemy w tym artykule:

Babia Góra - wszystkie szlaki. Dla dzieci i nie tylko

Babia Góra z Diablakiem (1725 m n.p.m.) - najwyższym szczytem Beskidu Żywieckiego, to perła w koronie najwyższych gór Polski, zasłużenie zwana Królową Beskidów. ...

Ps.2. Jeśli tak jak my czasami lubicie puścić wodze fantazji to zajrzy jecie też tu:

Babia Góra - legendy, opowieści i tajemnice

Skąd się wzięła nazwa Babiej Góry? Jakie tajemnice w sobie kryje i jakie legendy krążą o Królowej Beskidów? Poznajcie najważniejsze z nich! ...

share

Autor: Marfusza
Data dodania: 2023-06-15