Kotarz i widokowa Hala Jaworowa z Przełęczy Salmopol
w pobliżu: Szczyrk
beach_access Trasa w cieniu
restaurant Restauracja lub bar w pobliżu
directions_car Trasa opisana i dostosowana dla osób z samochodem
directions_bus Możliwy dojazd busem lub autobusem
Krótka i łatwa widokowa trasa na malowniczą Halę Jaworową pod Kotarzem. Czerwony szlak z Przełęczy Salmopol, zwanej też Biały Krzyż, prowadzi wygodną leśną ścieżką, praktycznie bez większych przewyższeń i stromych podejść.
Przełęcz Salmopol - "Biały Krzyż"
Przełęcz Salmopol znajduje się na drodze wojewódzkiej łączącej Szczyrk i Wisłę. Znajduje się tu spory parking, przystanek PKS, restauracje i zajazdy z możliwością noclegu.
"Salmopol" to nazwa położonego poniżej przełęczy osiedla Szczyrku. Podobno oznacza, że w okolicy było pełno łososi (ewentualnie saren, jeśli przyjmiemy wersję nazwy "Sarnopol"). A być może to "Pole Salomei", czyli żony założyciela osady?
Natomiast zwyczajowa nazwa przełęczy "Biały Krzyż" pochodzi od białego krzyża stojącego tu od czasów kontrreformacji i konfliktów między protestantami i katolikami. Podobno postawiono go na znak pojednania. Inne legendy dotyczące białego krzyża na przełęczy dotyczą walk konfederatów barskich oraz tragicznej historii pana młodego, który został zabrany do wojska podczas swojego wesela i niestety nigdy nie wrócił do swojej żony. Podobno to ona postawiła tu biały krzyż, a nawet powiesiła na nim swój welon...
Czerwony szlak: Salmopol - Biały Krzyż - Kotarz i Hala Jawor
Przez przełęcz przechodzą dwa szlaki turystyczne: żółty ze Szczyrku do Wisły oraz czerwony z Malinowskiej Skały w stronę Szyndzielni. Aby dojść na Kotarz i Halę Jawor wybieramy czerwone znaki i ruszamy na północ, drogą skrajem polany.
8 błogosławieństw na szlaku Salmopol - Kotarz
Po drodze, poza biało-czerwono-białymi znakami, będą nam też towarzyszyć podłużne tabliczki z kolejnymi z 8 błogosławieństw. Ostania czeka na nas na szczycie Kotarza. Ich obecność tutaj związana jest z historycznym ołtarzem (więcej o nim za chwilę).
Pierwszy szczyt, który zdobywamy tuż po wejściu w las to Biały Krzyż, z którego nasza ścieżka opada do kolejnego wierzchołka: Grabowej. Ścieżka jest wygodna, równa, a przewyższenia minimalne.
Wędrujemy głównie przez las, lub jego skrajem. Po drodze czekają nieliczne okienka widokowe, np. takie w stronę Wielkiej Czantorii:
Widokowa Hala Jawor pod Kotarzem
Na oferującą przepiękne widoki Halę Jaworową musimy zejść z grzbietu. Możemy w tym celu wykorzystać niebieski szlak odbijający od czerwonego na Przełęczy Pod Kotarzem, lub nieznakowaną, ale bardzo wyraźną ścieżkę z samego szczytu Kotarza. Obie drogi są krótkie, ale dość strome.
Hala Jawor - panorama
Hala Jawor pod Kotarzem to jedno z najbardziej widokowych miejsc w Beskidzie Śląskim. Na rozległej łące z malowniczym samotnym drzewem (ale nie jaworem, a bukiem) rozpościera się szeroki widok na zachód (Pasmo Stożka i Czantorii z niepoprzedzającymi je grzbietami Równicy i Orłowej oraz Horzelicy i Starego Gronia) oraz na północ (Błatnia, Stołów, Trzy Kopce, Klimczok, Magura Klimczokowa).
Kotarz, 974 m n.p.m. i Ołtarz Europy
Powyżej Hali Jaworowej znajduje się najwyższy szczyt grzbietu, zwanego Beskidem Węgierskim, czyli Kotarz, 974 m n.p.m. Jego nazwa nawiązuje do tradycji pasterskich ("kotarz" to miejsce, w którym owce "kociły się”, czyli rodziły młode). Dziś raczej owiec tu nie spotkamy, za to możemy odpocząć i posilić się w "Piknik Barze", jest też miejsce na ognisko, ławki i stoliki z widokiem na przeciwległą stronę doliny Żylicy.
Warto zwrócić uwagę na znajdujący się na Kotarzu "Ołtarz Europy", który podobnie jak Biały Krzyż na Przełęczy Salmopol, przypomina o czasach konfliktów na tle religijnym. W czasach kontrreformacji w tym miejscu spotykali się prześladowani ewangelicy i odprawiali potajemne nabożeństwa. Dziś ołtarz, zbudowany z kamieni pochodzących z całego świata: ze wszystkich krajów Europy, a także m.in. kamień ofiarowany przez himalaistkę z Mount Everestu, kamień z poziomu -1000 m z kopalni Pniówek, kamienie z ruin World Trade Center, fiolka z ziemią z Czarnobyla, a nawet meteoryty, czyli kamienie "nie z tego świata"! ma stanowić miejsce pojednania, a wydarzenia, które mają tu miejsce (także msze święte) często mają charakter ekumeniczny.
Kotarz i co dalej?
Z Kotarza możemy wrócić tą samą drogą na Przełęcz Salmopol (droga powrotna zajmie nam ok. 50 min.).
Możemy też kontynuować wędrówkę za czerwonymi znakami grzbietem zwanym "Beskidem Węgierskim" w stronę szczytu Beskidek, z którego widokowa droga dojazdowa sprowadzi nas do Szczyrku, albo aż do przełęczy Karkoszczonka z Chatą Wuja Toma (5,5 km od szczytu Kotarza, stąd możliwe jest zejście zarówno do Szczyrku, jak i do Brennej.
Data dodania: 2024-04-29
Wiecej w regionie Beskid Śląski
o łącznej długości 68 km
