Łemkowie

Dawniej w Polsce nie mieszkali sami Polacy. Polska była krajem wielonarodowościowym - to znaczy, że oprócz Polaków mieszkali u nas ludzie innej narodowości, pochodzący z innych krajów. Polska była również krajem wielowyznaniowym - ludzie mieli różne wyznania religijne. Ludzie, którzy mieszkali wtedy na ziemiach polskich mówili w innych językach, mieli własne stroje, własna kulturę i także własne religie.

W Polsce mieszkało wtedy dużo Żydów, którzy modlili się w synagogach a na ziemiach Beskidu Niskiego mieszkali ludzie, których nazywaliśmy Łemkami. Nazywaliśmy ich tak dlatego, że bardzo często mówili słowo “łem” co w ich języku znaczyło “tylko” lub “ale”.

Religia Łemków to prawosławie. Prawosławie to religia bardzo podobna do religii katolickiej - wierzą oni w tego samego Boga i w Jezusa Chrystusa. Darzą oni wielką czcią Matkę Boską - nie wierzą jednak, że wstąpiła ona do nieba. Osoby prawosławne nie uznają również papieża, nie wierzą, że jest nieomylny. Prawosławne kościoły to Cerkwie.

Krzyż prawosławny stawiany przed cerkwiami, przy kapliczkach i cmentarzach ma troszkę inny kształt od tego przy katolickich kościołach - jest z trzema poprzecznymi belkami. Górna belka oznacza tabliczkę z napisem, środkowa jest dla rąk wiszącego na krzyżu Jezusa a dolna pod nogi. W tradycji katolickiej nogi Jezusa przybite są do krzyża jednym gwoździem w tradycji prawosławnej dwoma - każda stopa przybita jest osobnym gwoździem.

Łemkowie byli głównie ludźmi niskimi. Pracowali uprawiając ziemię lub hodując zwierzęta. Większość gospodarstw ma kilka budynków. Jeden budynek to dom, w którym mieszkają ludzie, w innych budynkach jest np. obora, gdzie są krówki, stajnia, gdzie mieszkają konie i stodoła, gdzie trzyma się siano dla zwierząt. Łemkowie mieli zawsze tylko jeden budynek - była to drewniana chata, która się nazywała chyża - w tej chacie były izby czyli takie pokoiki, w których mieszkali ludzie, obok tych izb było miejsce w którym mieszkały zwierzątka a na górze, na strychu mieli stodołę, w której przechowywali siano.

Niestety w Polsce wybuchła II wojna światowa. Wiele krajów na całym świecie zaczęło ze sobą walczyć. Niemcy napadli wtedy na Polskę. Po wojnie zmieniły się granice wielu państw, także zmieniły się granice naszego państwa polskiego. Polska podpisała umowę z rządem Ukraińskim o wymianie ludności: polskiej do Polski, ukraińskiej, ruskiej i rusińskiej na Ukrainę. Łemkowie byli rusinami więc zaczęto ich wysiedlać z tamtych terenów. Musieli opuścić swoje domy, swoje wsie i zostali wywiezieni pociągami na inne tereny.

Obecnie po opuszczonych łemkowskich wsiach pozostały stojące przy drogach zapomniane kapliczki, cerkwie oraz resztki wiejskich zabudowań.

Po wielu latach niektórym ludziom udało się powrócić do swoich domów. Mimo wielu utrudnień, starsze pokolenie Łemków starało się podtrzymywać rodzimą kulturę i język. W Beskidzie Niskim organizowane są coroczne spotkania kultury łemkowskiej, np. “Łemkowska Watra”, na którą przyjeżdżają Łemkowie z całego świata.